
آیا میتوان از انحراف ستون فقرات در کودکان جلوگیری کرد؟
انحراف ستون فقرات در کودکان، بهویژه اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات)، کیفوز (قوز پشت) و لوردوز (گودی کمر)، از نگرانیهای شایع والدین است. این عارضهها میتوانند بر وضعیت بدن، تحرک و حتی سلامت کلی کودک تأثیر بگذارند. اما آیا میتوان از بروز این انحرافات پیشگیری کرد؟ در این مقاله، به بررسی راههای پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمانهای مؤثر میپردازیم.
علل انحراف ستون فقرات در کودکان
انحراف ستون فقرات در کودکان ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
-
عوامل مادرزادی: ناهنجاریهای مادرزادی در شکلگیری مهرهها
-
عوامل اکتسابی: وضعیت بدنی نامناسب، حمل کولهپشتی سنگین، کمتحرکی یا ورزش نکردن
-
رشد سریع: جهشهای رشدی در نوجوانی که میتواند باعث عدم تعادل عضلات شود
-
بیماریهای عصبی-عضلانی: مانند فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی
راههای پیشگیری از انحراف ستون فقرات
اگرچه برخی از انحرافات ستون فقرات، مانند موارد مادرزادی، اجتنابناپذیر هستند، اما میتوان با رعایت برخی نکات، خطر بروز انحرافات اکتسابی را کاهش داد:
۱. تقویت عضلات مرکزی و پشت
ورزشهایی مانند شنا، یوگا و تمرینات ثباتدهندهی ستون فقرات به تقویت عضلات پشت و شکم کمک میکنند و از انحرافات ناشی از ضعف عضلانی جلوگیری میکنند.
۲. اصلاح وضعیت نشستن و ایستادن
-
کودکان باید هنگام نشستن پشت میز، قوس طبیعی ستون فقرات را حفظ کنند.
-
از قوز کردن یا خم شدن طولانیمدت روی گوشی و تبلت خودداری شود.
-
هنگام ایستادن، وزن بدن باید بهطور مساوی روی دو پا تقسیم شود.
۳. استفاده از کولهپشتی مناسب
-
کولهپشتی باید سبک باشد (حداکثر ۱۰-۱۵٪ وزن کودک).
-
بندهای پهن داشته و روی هر دو شانه قرار گیرد.
-
از حمل کیفهای سنگین روی یک شانه خودداری شود.
۴. تشخیص زودهنگام و معاینات دورهای
والدین و معلمان باید به نشانههای هشداردهنده مانند شانههای نامتقارن، برجستگی دندهها یا انحنای غیرطبیعی ستون فقرات توجه کنند. معاینات منظم توسط متخصص ارتوپدی نیز میتواند به تشخیص زودهنگام کمک کند.
۵. تغذیه مناسب و ویتامین D
کمبود ویتامین D و کلسیم میتواند به ضعف استخوانها و افزایش خطر انحراف ستون فقرات منجر شود. مصرف لبنیات، ماهی و قرارگیری متعادل در معرض نور خورشید ضروری است.
درمانهای موجود در صورت بروز انحراف
اگر انحراف ستون فقرات تشخیص داده شود، بسته به شدت آن، روشهای درمانی مختلفی وجود دارد:
-
فیزیوتراپی و ورزشهای اصلاحی برای موارد خفیف
-
بریس (ارتوز) برای جلوگیری از پیشرفت انحراف در نوجوانان در حال رشد
-
جراحی در موارد شدید مانند اسکولیوز پیشرونده
نتیجه گیری
اگرچه پیشگیری از همهی انواع انحراف ستون فقرات ممکن نیست، اما با رعایت سبک زندگی سالم، ورزش منظم، وضعیت بدنی صحیح و معاینات دورهای، میتوان خطر بروز بسیاری از این مشکلات را کاهش داد. والدین و مربیان نقش کلیدی در آموزش و نظارت بر عادات صحیح کودکان دارند تا از بروز ناهنجاریهای ستون فقرات جلوگیری شود. در صورت مشاهده هرگونه علامت هشداردهنده، مراجعه به کلینیک ارتوپدی برای ارزیابی دقیق و درمان بهموقع ضروری است.