سندروم پیریفورمیس: علل، علائم و روش‌های درمان فشردگی عصب سیاتیک
سندروم پیریفورمیس یکی از اختلالات دردناکی است که به دلیل فشردگی عصب سیاتیک توسط عضله پیریفورمیس در ناحیه لگن ایجاد می‌شود. این عارضه می‌تواند باعث درد، بی‌حسی و گزگز در ناحیه باسن، ران و حتی ساق پا شود. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان سندروم پیریفورمیس می‌پردازیم تا اطلاعات جامعی برای مدیریت این بیماری در اختیار شما قرار دهیم.
سندروم پیریفورمیس چیست؟
عضله پیریفورمیس یک عضله کوچک اما مهم در ناحیه لگن است که به چرخش خارجی مفصل ران کمک می‌کند. عصب سیاتیک، که بزرگ‌ترین عصب بدن است، در نزدیکی یا گاهی از میان این عضله عبور می‌کند. وقتی عضله پیریفورمیس به دلایل مختلفی مانند اسپاسم، التهاب یا کوتاه شدن بیش از حد منقبض می‌شود، ممکن است عصب سیاتیک را تحت فشار قرار دهد. این فشردگی منجر به سندروم پیریفورمیس می‌شود که با درد و ناراحتی در ناحیه باسن و پایین‌تر همراه است.
علائم سندروم پیریفورمیس
علائم این سندروم ممکن است با مشکلات دیسک کمر یا سایر بیماری‌های ستون فقرات اشتباه گرفته شود. شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- درد در ناحیه باسن: دردی عمیق که گاهی با نشستن طولانی‌مدت تشدید می‌شود.
- انتشار درد به ران و ساق: درد ممکن است به پشت ران یا حتی ساق پا کشیده شود.
- بی‌حسی و گزگز: احساس سوزن‌سوزن شدن در مسیر عصب سیاتیک.
- تشدید درد با فعالیت: حرکاتی مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها یا چرخش لگن می‌توانند علائم را بدتر کنند.
- محدودیت حرکتی: سختی در چرخش مفصل ران یا انجام حرکات خاص.
علل بروز سندروم پیریفورمیس
عوامل متعددی می‌توانند به ایجاد این سندروم منجر شوند، از جمله:
- آسیب یا تروما: ضربه به ناحیه لگن یا باسن می‌تواند باعث التهاب عضله پیریفورمیس شود.
- فعالیت بیش از حد: ورزش‌های سنگین یا حرکات تکراری مانند دویدن و دوچرخه‌سواری ممکن است عضله را تحت فشار قرار دهند.
- نشستن طولانی‌مدت: افرادی که ساعت‌ها پشت میز می‌نشینند، در معرض خطر بیشتری هستند.
- عدم تعادل عضلانی: ضعف یا سفتی عضلات اطراف لگن می‌تواند باعث اسپاسم پیریفورمیس شود.
- مشکلات آناتومیک: در برخی افراد، عصب سیاتیک به‌طور غیرعادی از میان عضله پیریفورمیس عبور می‌کند.
روش‌های تشخیص
تشخیص دقیق سندروم پیریفورمیس معمولاً با معاینه فیزیکی توسط متخصص ارتوپدی یا فیزیوتراپیست انجام می‌شود. پزشک ممکن است از تست‌های حرکتی خاص، مانند تست FAIR (فلکسیون، اداکسیون و چرخش داخلی)، برای بررسی تحریک عصب سیاتیک استفاده کند. در برخی موارد، تصویربرداری مانند MRI یا سی‌تی‌اسکن برای رد سایر علل درد، مثل فتق دیسک، توصیه می‌شود.
روش‌های درمان سندروم پیریفورمیس
خوشبختانه، اکثر موارد سندروم پیریفورمیس با روش‌های غیرجراحی قابل‌درمان هستند. در ادامه، مهم‌ترین روش‌های درمانی را بررسی می‌کنیم:
1. فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان این سندروم است. تمرینات کششی و تقویتی برای عضله پیریفورمیس و عضلات اطراف لگن می‌توانند فشار روی عصب سیاتیک را کاهش دهند. تکنیک‌های ماساژ درمانی و آزادسازی میوفاشیال نیز به بهبود انعطاف‌پذیری عضله کمک می‌کنند.
2. داروها
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن می‌توانند التهاب و درد را کاهش دهند. در موارد شدید، ممکن است پزشک شل‌کننده‌های عضلانی یا تزریق کورتیکواستروئید را توصیه کند.
3. تزریق موضعی
تزریق بی‌حس‌کننده موضعی یا کورتیکواستروئید به عضله پیریفورمیس می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین سریع درد کمک کند. این روش معمولاً تحت هدایت سونوگرافی انجام می‌شود.
4. تغییر سبک زندگی
اصلاح فعالیت‌های روزمره، مانند استفاده از صندلی ارگونومیک، اجتناب از نشستن طولانی و انجام حرکات کششی منظم، می‌تواند از عود بیماری جلوگیری کند.
5. جراحی
جراحی به‌ندرت برای سندروم پیریفورمیس لازم است و تنها در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند، در نظر گرفته می‌شود. در این روش، عضله پیریفورمیس آزاد شده و فشار از روی عصب سیاتیک برداشته می‌شود.
پیشگیری از سندروم پیریفورمیس
برای جلوگیری از بروز یا بازگشت این سندروم، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
- انجام حرکات کششی روزانه برای عضلات لگن و باسن.
- تقویت عضلات مرکزی بدن (Core) برای حمایت بهتر از ستون فقرات.
- اجتناب از حرکات تکراری که فشار زیادی به لگن وارد می‌کنند.
- استفاده از تکنیک‌های صحیح در ورزش و فعالیت‌های بدنی.
نتیجه‌گیری
سندروم پیریفورمیس اگرچه دردناک است، اما با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، قابل‌کنترل است. اگر دچار درد مداوم در ناحیه باسن یا علائم مرتبط با عصب سیاتیک هستید، بهتر است هرچه زودتر به یک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. کلینیک ارتوپدی سایبر با بهره‌گیری از تیمی مجرب و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی برای این بیماری است.
